HOME
pruiken en revoluties
1700 - 1800
Introductie
Landhuizen en buitenplaatsen
Patriotten en orangisten
Napoleontische periode
Waar de Gouden Eeuw de periode was van kunst en wetenschap, van ontdekkingen en een welvarende burgerij, daar was de 18de eeuw veel meer een periode van consolidatie en stagnatie. De rijkere families van kooplieden en regenten, die over het algemeen onder elkaar trouwden, gingen er niet veel op achteruit, maar de gewone burger des te meer. De sociale dynamiek, vanuit het niets kapitaal vergaren om zo op de sociale ladder te stijgen, was nagenoeg verdwenen. Er ontstond een tweedeling tussen de rijke bovenlaag, die alles het liefst bij het oude wilde houden en de rest van de bevolking. Dat uitte zich ook in het strafrecht. De doodstraf, in de 17de eeuw zelden voltrokken, werd in de 18de eeuw aanzienlijk vaker uitgedeeld. De gegroeide tegenstellingen en de onderdrukking van het volk, leidden uiteindelijk op het einde van de 18de eeuw tot de Bataafse Revolutie. Bij deze opstand werd het officieuze staatshoofd van de Republiek, stadhouder Willem V met zijn gezin het land uitgejaagd. Willem V, de prins van Oranje, werd wel gezien als de ergste onderdrukker en bij uitstek de belichaming van de bezittende, niet werkende klasse. Het was overigens niet de eerste keer in de 18de eeuw dat de Staten zonder stadhouder verkeerden. Ook in het zogenoemde Tweede Stadhouderloze Tijdperk stonden overtuigde Patriotten en Orangisten tegenover elkaar.
Lees verder
De in omvang bescheiden klasse van renteniers en regenten was ook in Voorschoten in de 18de eeuw nog zichtbaar en dominant aanwezig. De landhuizen en buitenplaatsen, veelal gesticht in de 17de eeuw, werden door de nieuwe bewoners in de volgende eeuw verfraaid en vergroot. In de aanzienlijke interieurs deed de behangschilderkunst haar intrede, een volwaardige, nieuwe kunstuiting,
Maar ook in het dorp, dat in de 18de eeuw niet of nauwelijks groeide, werden diverse woonhuizen van de notabelen verbouwd volgens de laatste mode. Klokgevels zijn kenmerkend voor deze tijd en ook hier, in deze dorpshuizen, doen in het interieur de geschilderde behangsels hun intrede. Een fraai voorbeeld is Het Koopmanswelvaren op Voorstraat 11 met schilderingen van vermoedelijk Dirk Kuipers, die enige tijd in Voorschoten woonde.
Van de buitencategorie is kasteel Duivenvoorde. In 1717 lieten de bewoners Arent van Wassenaer en Anna Margaretha Bentinck het interieur verfraaien, in de stijl van Lodewijk XIV, mogelijk naar een ontwerp van de beroemde Daniel Marot. In hetzelfde jaar werden ook de tuinen vergroot en opnieuw ingericht, mogelijk eveneens naar een ontwerp van Marot.
Introductie
Canon van Voorschoten
Willem V, Prins van Oranje-Nassau, circa 1770, Johann Georg Ziesenis - Mauritshuis, Den Haag, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10312604