HOME

Steden en staten

1000 - 1500

Introductie

De dorpskerk

De paardenmarkt

Het marktkruis van Voorschoten

Bestuur in de middeleeuwen

Boerderijen in de late middeleeuwen

Kastelen in Voorschoten

 

 

Met de opkomst van het Graafschap Holland in de 11de eeuw kwamen vruchtbare gronden in Voorschoten in handen van de Hollandse graven. Zij verhuurden of ‘leenden’ een deel daarvan aan lagere edellieden, zoals ridders en heren, waarvan de heren van Wassenaer de bekendste zijn. Met de introductie van baksteen rond 1200 bouwden de hoge adel donjons en kastelen in het gebied. Ook stelden zij, om hun bezit te beschermen, rechtsregels vast. Verder lieten ze door horige boeren het omliggende veengebied ontginnen door de aanleg van kavelsloten die het veen via weteringen (een gegraven watergang) ontwaterden. Vanaf de 15de/16de eeuw werden poldermolens gebouwd om het land te ontwateren. Een (later) voorbeeld van een ontwateringsmolen is de Knipmolen in de Knippolder ten zuiden van de Kniplaan. Zo ontstonden droge percelen voor akkerbouw en veeteelt. Aan de randen van de strandwallen, op de overgang naar het veen, werden boerderijen gebouwd. Vanaf de 15de eeuw namen ze het gebruik van baksteen over voor de bouw van de kelder met opkamer. Omdat er meer akker- en weidegronden beschikbaar kwamen, vestigden zich meer mensen in het dorp. Er ontstond een dorpskern met een marktplein. Toen Voorschoten van de graaf Floris V marktrechten kreeg, werden op dat marktplein vanaf de 12e eeuw jaarmarkten gehouden. Het vervoer naar Leiden en Leidschendam-Voorburg vond plaats over de Heerweg, die lag op de hoger gelegen strandwal. Belangrijker nog was het vervoer over water, waar behalve de Vliet en de Rijn ook de weteringen voor werden gebruikt. Zo konden de producten als boter en kaas vervoerd worden naar de steden in de regio. Verschillende sporen uit dit verleden zijn nu nog zichtbaar in het landschap, zoals de polders met een verkavelingspatroon en de kern van versterkte huizen als Duivenvoorde en Ter Horst en de boerderijen.

introductie

Knipmolen ten zuiden van de Kniplaan, gemeentearchief Wassenaar VS05085

Canon van Voorschoten

Monumenten

Personen

Gebeurtenissen